Queen Dara russamee to King Rama the IV พระราชชายา เจ้าดารารัศมี

พระราชชายาเจ้าดารารัศมี ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ประสูติเมื่อวันอังคารเดือน ๑๐ เหนือ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีระกา พ.ศ.๒๔๑๖ เป็นพระธิดาองค์สุดท้ายของเจ้าหลวงเชียงใหม่องค์ที่ ๗ พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ประสูติจากแม่เจ้าทิพไกสร เจ้าดารารัศมีทรงมีเชษฐา ๖ ท่าน และเชษฐภคินีถึง ๕ ท่านด้วยกัน วันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๒๙ ปีจอ ได้ตามพระบิดาลงไปเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ณ กรุงเทพฯ ทรงอยู่รับราชการฉลองพระเดชพระคุณฝ่ายในเป็นเจ้าจอม ได้โปรดเกล้าฯ ให้มีการสมโภชเป็นการรับรอง พระราชชายาฯ พระราชชายาฯได้เริ่มประชวรด้วยโรคพระปับผาสะ(ปอด) แต่ยังคงประทับอยู่ที่ตำหนักดาราภิรมย์ กระทั่งวันที่ ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๖ เจ้าแก้วนวรัฐจึงเชิญเสด็จมาประทับที่คุ้มรินแก้ว และได้สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ รวมพระชนมายุได้ ๖๐ พรรษา ๓ เดือน ๑๓ วัน หลังจากสิ้นพระชนม์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๗ และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีพระบรมราชินี ทรงมีพระราชโทรเลขมาแสดงความเศร้าสลดพระราชหฤทัย ตลอดจนถึงพระบรมวงศานุวงศ์ เจ้าจอมหม่อมห้าม ข้าราชการพ่อค้าคหบดีชาวไทยและชาวต่างประเทศได้มี พระโทรเลขและโทรเลข ลายพระหัตถ์หนังสือมาแสดงความสลดพระทัยและเสียใจหลายสิบฉบับ สมเด็จพระพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอู่ทองขัตติยนารี ประทานเงินทำบุญ ๓,๐๐๐ บาทด้วย หลังจากพระราชทานเพลิงพระศพแล้วเสร็จ พระอัฐิส่วนหนึ่งบรรจุไว้ที่พระกู่ วัดสวนดอกจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งสร้างขึ้นด้วยพระองค์เอง อีกส่วนหนึ่งอัญเชิญไปบรรจุไว้ ณ สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เพลงเจ้าดารารัศมี ผลงานอันสูงค่าของคู่สามีภรรยา คุณอภิชาติ-พาริณี ศิริจันทร์ ทั้งคู่ได้แต่งถวายเนื่องในซาบซึ้งในพระราชกรณียกิจอันใหญ่หลวงของพระองค์ท่าน เพลงนี้ถูกขับร้องครั้งแรกโดย นางโฉมฉาย อรุณฉาน ในการแสดงเปิดภาคแรกของการจัดงานแสดงเพลงอมตะเทอดพระเกียรติพระราชชายา เจ้าดาารัศมี ในวันท่ี่ ๒๘ มีนาคม ๒๕๔๒ ต่อมาได้มอบลิขสิทธิ์ให้ศิลปินวงไม้เมืองได้นำไปขับร้องเพื่อออกเทปชุดแรก เมื่อปีพศ. ๒๕๔๘